Chinh Phục Dạng Bài Đọc Hiểu Trong Kì Thi THPT Quốc Gia Ngữ Văn

Kì thi THPT Quốc gia đang ở rất gần trước mắt các bạn, chắc hẳn mỗi người trong số chúng ta đều có những niểm lo lắng cho riêng mình đối với kì thi đặc biệt này. Thấu hiểu được nỗi lo đó, chúng tôi luôn trăn trở làm sao để học sinh và các quý thầy cô có những công cụ đắc lực phục vụ cho kì thi này.

Dạng đề đọc hiểu trong đề thi THPT Quốc gia là sự thay đổi quan trọng của đề thi trong những năm gần đây. Từ năm học 2014 - 2015, học sinh THPT trong toàn quốc được quy định sẽ thực hiện kì thi THPT Quốc gia thay cho kì thi Tốt nghiệp THPT và kì thi vào các trường Đại học - Cao đẳng. Thực hiện chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, học sinh tham dự kì thi này cần phải giải quyết các vấn đề trong đề thi theo hướng tích cực, chuyển từ hướng kiểm tra kiến thức, kĩ năng một cách rời rạc sang việc đánh giá năng lực. Đồng thời, đáp ứng với nhu cầu hội nhập quốc tế, việc thi và kiểm tra luôn hướng tới việc tương thích với cách thức, trình độ, xu thế của nhiều nước phát triển. Do đó, trong khoảng thời gian kể từ đó, đề thi đã có những thay đổi nhất định từ cách thức ra đề, nội dung ra đề, nội dung đáp án cũng như thay đổi đi kèm như cách thức chấm điểm.

Hiện nay, chỉ riêng đối với phần đọc hiểu của đề thi, giáo viên và học sinh đang bước đầu có những định hướng tích cực trong việc học, thi và kiểm tra ở chỗ tăng cường nội dung đọc hiểu trong các giờ học, học sinh cũng được luyện tập, đánh giá năng lực đọc hiểu thông qua dạng bài đọc hiểu trong các kì thi thử, các kì thi định kì. Tuy nhiên, tác giả nhận thấy hiện trạng khó khăn mà học sinh đang gặp phải như sau: học sinh được học về dạng bài đọc hiểu từ những lớp cấp dưới nhưng khi để vận dụng trong các bài thi đánh giá năng lực của kì thi THPT Quốc gia thì các em còn lúng túng, nhầm lẫn về kiến thức, thậm chí là những kiến thức cơ bản. Học sinh làm bài dựa trên những kinh nghiệm mà các em thu được rừ việc luyện một số đề thi thử, việc tiếp xúc với các văn bản khác nhau trong đề thi. Chính những khó khăn đó dẫn đến hậu quả nghiêm trọng cho người học: Đề thi mang tính đánh giá năng lực của học sinh nhưng học sinh làm bài theo cảm tính, theo kinh nghiệm nên sẽ không đánh giá đúng năng lực của học sinh; Giáo viên tuy có hệ thống nền tảng vững chắc kiến thức về mảng đọc hiểu những lại không thể hệ thống được cho học sinh nếu chỉ luyện tập theo những đề thi, những câu hỏi không mang tính hệ thống trong các đề thi thử, chính vì vậy việc học sinh hướng đến việc ghi nhớ máy móc, không đánh giá đúng năng lực học sinh là điều không thể tránh khỏi.

Từ thiếu tính hệ thống trong kiến thức đến việc thiếu hệ thống trong việc ra đề, tác giả nhận thấy đây là vấn đề cần được quan tâm trong thời điểm hiện tại. Đặc biệt, đối với tính chất đánh giá năng lực học sinh, tính hệ thống có tầm quan trọng đối với quá trình học, thi và kiểm tra của học sinh. Trong quá trình thực tiễn nghiên cứu, tác giả nhận thấy đây là vấn đề bức thiết hiện nay, không thể nào có thể giải quyết trong một thời gian ngắn mà cần có sự chung tay thay đổi của tất cả mọi người.

Từ thực trạng và khó khăn kể trên, tác giả mong muốn đem đến cho học sinh và các quý thầy cô một công cụ đắc lực để giải quyết vấn đề trên. Cuốn sách là hệ thống những kiến thức đầy đủ và căn bản nhất về mảng kiến thức Tiếng Việt, tập hợp tương đối đầy đủ về vấn đề mà học sinh hay nhầm lẫn để học sinh có thể tránh khỏi những sai lầm đáng tiếc về kiến thức cơ bản đối với dạng đề này; bên cạnh đó, cuốn sách còn là một quyển cẩm nang vô cùng hữu ích tập hợp hệ thống đề bài của các kiểu bài cụ thể trong đề thi. Với hệ thống kiểu bài cụ thể trong đề thi THPT Quốc gia được phân loại một cách chi tiết và rõ ràng, tác giả rất mong muốn cuốn sách sẽ đem đến cho quý thầy cô và các em học sinh cái nhìn tương đối đây đủ về dạng bài đọc hiểu này.

Tác giả đã gửi gắm vào trong cuốn sách hệ thống kiến thức về dạng bài đọc hiểu được triển khai một cách đơn giản, dễ hiểu với các khái niệm được giải thích rõ ràng, rành mạch, có ví dụ minh họa cho từng đơn vị kiến thức; bên cạnh đó hệ thống phân biệt những vấn đề dễ nhầm lẫn trong mảng kiến thức này để học sinh có thể có cái nhìn so sánh trách mắc những lỗi sai về kiến thức cơ bản; hệ thống các kiểu bài được thiết kế một cách công phu với các cấp độ tư duy của học sinh được hướng dẫn chi tiết, đầy đủ về cách làm, cách tư duy, khiến cho học sinh có cái nhìn rõ ràng nhất về cách thức làm bài đối với từng cấp độ kiểu bài cụ thể.

Điểm nhấn của cuốn sách không chỉ nằm ở hệ thống kiến thức đọc hiểu tương đối đầy đủ, tác giả còn hướng đến phương pháp làm bài cơ bản đối với dạng bài này. Tác giả mong muốn học sinh có cách tư duy thích hợp nhất đối với dạng bài này, để không chỉ có hệ thống nền tảng kiến thức phong phú mà còn có kĩ năng làm bài đối với các kiểu bài khác nhau, vận dụng linh hoạt trong quá trình làm bài thi. Về phương pháp cụ thể của việc làm bài thi sẽ giúp học sinh có một công cụ đắc lực để giải quyết các tình huống bài thi từ dễ đến khó.

Cuốn sách hệ thống kiến thức toàn diện về mảng đọc hiểu, hi vọng cuốn sách sẽ là cuốn cẩm nang không thể thiếu của các quý thầy cô và các bạn, không chỉ trong thời điểm phục vụ cho kì thi THPT Quốc gia mà còn là mãi mãi về sau.