Nhà văn Sơn Nam chắc hẳn đã là cái tên không còn xa lạ đối với những độc giả yêu thích văn học. Yêu thích sự giản dị, mộc mạc, đầy chân thật từ những khung cảnh nông dân đời thường được khắc họa rõ nét qua cuộc sống của những con người Nam Bộ mà tác giả đã thể hiện qua từng tác phẩm của mình.
Bởi ông là nhà văn chuyên viết về những vùng đất, về văn hóa và con người Nam Bộ. Với những tác phẩm thành công của mình, ông được nhiều người yêu mến gọi với cái tên thân thuộc là “ông già Nam Bộ” hay là “nhà Nam Bộ học”. Để hiểu thêm về “nhà Nam Bộ học” này thì hãy cùng Newshop điểm qua 18 tác phẩm đặc sắc của tác giả Sơn Nam này nhé!
1. BÀ CHÚA HÒN (BÌA MỀM)
Sơn Nam là một nhà văn, nhà báo, và là nhà nghiên cứu văn hóa Việt Nam nổi tiếng. Có thể nói, suốt đời theo nghiệp viết, nhà văn Sơn Nam chỉ đeo đuổi một đề tài: Tìm hiểu, khảo cứu và ghi chép lại ký ức khẩn hoang của người miền Nam, để qua đó tìm ra giá trị văn hóa cốt lõi con người và vùng đất phương Nam của Tổ quốc. Điều này đã làm nên giá trị rất riêng trong từng tác phẩm mà nhà văn này đã cống hiến cho độc giả.
Bút danh Sơn Nam cũng được ra đời trong thời gian 1945, khi ông tham gia rất sôi nổi các hoạt động của Thanh niên Tiền phong, giành lấy chính quyền ở địa phương, rồi lần lượt tham gia công tác ở Hội Văn hóa cứu quốc tỉnh, phòng Chính trị Quân khu, phòng Văn nghệ Ban Tuyên huấn Xứ ủy Nam Bộ. Và cũng như là để tưởng nhớ người phụ nữ Khmer đã cho ông bú mớm thời thơ ấu (Sơn là một họ lớn của người Khmer, Nam là để nhắc nhớ mình là người phương Nam).
Tác phẩm mang tên “Bà Chúa Hòn” được xem là một trong những cuốn sách có giá trị nhất của ông già Nam bộ Sơn Nam. Cuốn sách này có câu chuyện khá lôi cuốn và hấp dẫn. Lấy bối cảnh tái hiện lại Nam kỳ trước khi Pháp đến, từ cảnh quang thiên nhiên đến lối sinh hoạt, hay những đại gia giàu có thống trị xứ biển Tây một thời…
Thậm chí, đến tín ngưỡng dân gian Nam bộ buổi đầu, cũng được nhà văn tài ba chú ý khai thác, ông Đạo Đất là một trong những nhân vật xuyên suốt tác phẩm, làm nổi bật đời sống tinh thần của cư dân Nam kỳ trên vùng đất mới khai khẩn ngày xưa. Những điều đó, ngoài tạo nên giá trị văn học, còn mang giá trị văn hóa sâu sắc, tái hiện lại một không gian – thời gian văn hóa là xứ Nam kỳ thời Nguyễn. Với ngòi bút đặc sắc viết về Nam Bộ, “Bà Chúa Hòn” đã tái hiện lại bối cảnh của không gian miệt vườn vùng đồng bằng sông Cửu Long.
2. DẠO CHƠI TUỔI GIÀ: GHI CHÉP
Đây là tập sách tái bản có sửa chữa và bổ sung từ hai tập sách mỏng khác mang tên là “Dạo chơi và Tuổi già” của tác giả Sơn Nam. “Dạo Chơi Tuổi Già” được NXB Trẻ cho ra mắt bạn đọc để mừng nhà văn bước vào tuổi 80 với niềm mong ước ông còn tiếp tục dạo chơi để góp nhặt cho đời những hương hoa cuộc sống đang tiềm ẩn đâu đó quanh đây.
Những chuyến đi ở tuổi già như là một cuộc dạo chơi dài không ít thú vị mà cũng nhiều suy ngẫm. Những vùng đất ông đặt chân đến mới lạ mà thân quen. Đó là nơi chốn quê nhà trong hằng tưởng của người đi mở đất xa xưa. Với ông còn là sự kiểm nghiệm những điều được đọc, được nghe qua sách vở, qua giao tiếp mà ông đã dành gần cả cuộc đời nghiên cứu tìm tòi, học hỏi.
Nhà văn Sơn Nam đã ghi lại những suy nghĩ, cảm xúc của mình về đất và người nơi mình từng qua, từng biết, từng thấy, từng nghe trong hai tập sách mỏng: Dạo chơi và Tuổi già… Nó là tiếng lòng của nhà văn với cuộc đời ở độ tuổi 70.
Nhà văn Sơn Nam đã ghi lại những suy nghĩ, cảm xúc của mình về đất và người nơi mình từng qua, từng biết, từng thấy, từng nghe trong hai tập sách mỏng: Dạo chơi và Tuổi già… Nó là tiếng lòng của nhà văn với cuộc đời ở độ tuổi 70.
3. TÌM HIỂU ĐẤT HẬU GIANG, LỊCH SỬ ĐẤT AN GIANG
Tác phẩm “Tìm Hiểu Đất Hậu Giang Và Lịch Sử Đất An Giang” là hai công trình được xem là có giá trị nhất dành cho những người muốn tìm hiểu về Hậu Giang, An Giang nói riêng, hay vùng đất Nam bộ nói chung. Đây cũng chính là cuốn sách không thể thiếu đối với những người yêu quý ngòi bút Sơn Nam.
Nhà văn Sơn Nam là một trong những cây bút viết văn tài ba về phong tục lối sống của người dân Nam Bộ. Đây là quyển sách đầu tiên mà bạn hãy tìm đọc của Sơn Nam. Về vùng đất Hậu Giang và An Giang khi ẩn sâu trong nó vẫn còn những góc khuất mà ngày nay ít có sách vỡ nào đề cập đến. Qua ngòi bút của Sơn Nam sẽ giúp bạn đọc khám phá ra được nhiều điều thú vị và đầy mới lạ ở vùng đất này.
4. VẠCH MỘT CHÂN TRỜI, CHIM QUYÊN XUỐNG ĐẤT
“Vạch Một Chân Trời, Chim Quyên Xuống Đất” đã vẽ nên những khung cảnh của vùng đất Nam Bộ khi được khai phá bởi những người di cư từ vùng Ngũ Quảng, đây được gọi là vùng đất mới.
Không như những biên khảo lịch sử hay văn học khác, nhưng với chất văn riêng biệt của tác giả Sơn Nam đã chuyển tải được hết những tâm thức của con người Nam Bộ. Ẩn sâu trong tác phẩm văn học chính là nền văn hóa được gây dựng và xây đắp bởi lao động và tình cảm của những con người xa quê hương, cố thổ. Những công trình của nhà văn Sơn Nam đáng được tôn vinh và trở thành những bài học trong nhà trường phổ thông bởi phong cách riêng của một nhà văn Nam Bộ.
5. BIỂN CỎ MIỀN TÂY, MÙA LEN TRÂU VÀ CÁC TRUYỆN KHÁC
Là tác phẩm đã được làm mới từ tập “Biển cỏ miền Tây” và “Hình bóng cũ”, đây chính là tập truyện được chỉnh sửa cũng như bổ sung thêm nội dung, gồm các truyện ngắn trong tuyển tập “Biển cỏ miền Tây”, truyện vừa “Hình bóng cũ” và một số tác phẩm văn học mang đậm dấu ấn Sơn Nam khác.
6. PHONG TRÀO DUY TÂN Ở BẮC, TRUNG, NAM - MIỀN NAM ĐẦU THẾ KỶ XX - THIÊN ĐỊA HỘI & CUỘC MINH TÂN : BIÊN KHẢO
Bạn đọc có thể đã từng biết đến phong trào này qua 2 tập sách: “Phong trào Duy Tân ở Bắc, Trung, Nam”; “Miền Nam đầu thế kỷ XX - Thiên địa hội và cuộc Minh Tân” do Lá Bối và Đông Phố xuất bản năm 1975. Cuốn biên khảo này, đã gộp 2 tập trên làm một, giúp bạn đọc có cái nhìn toàn diện hơn về phong trào Duy tân ở Việt Nam vào đầu thế kỷ XX, đồng thời giúp cho việc tra cứu thêm thuận tiện.
7. NÓI VỀ MIỀN NAM - CÁ TÍNH MIỀN NAM - THUẦN PHONG MỸ TỤC VIỆT NAM
Tác phẩm này sẽ giới thiệu với bạn đọc về những nét riêng của vùng đất Nam Bộ trong ngôi nhà chung dải đất hình chữ S quen thuộc thông qua những sinh hoạt lễ đám hội hè. Hay các thủ tục của quan, hôn tang, tế, lễ cùng những dẫn chứng thú vị về nguồn gốc hình thành và phát triển của nó.
8. LỊCH SỬ KHẨN HOANG MIỀN NAM
“Lịch Sử Khẩn Hoang Miền Nam” chính là tập sách biên khảo về quá trình chinh phục thiên nhiên, thuần hoá đất đai, lập làng dựng nghiệp đầy khó khăn, thử thách của các cư dân Việt trên vùng đất mới. Vùng đất mà mỗi khi nhắc đến người ta vẫn thường liên tưởng tới hai câu thơ: “Đến đây xứ sở lạ lùng. Con chim kêu phải sợ, con cá vùng phải kinh.”, hay “Chèo ghe sợ sấu cắn chưn. Xuống sông sợ đỉa, lên rừng cọp um”.
Bằng kinh nghiệm sống, ưu thế tìm tòi, chắt lọc từ trong vốn tư liệu quý của dân tộc nhà văn Sơn Nam đã tìm ra lối dẫn đưa chúng ta về với cội nguồn, quá trình thiên di, sinh cơ lập nghiệp của lưu dân Việt trong suốt ba thế kỷ qua. Đồng thời mở ra hướng tiếp cận về con đường mở nước và dựng nước của dân tộc ta ở vùng đất mới Nam Bộ.
9. ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG - NÉT SINH HOẠT XƯA, VĂN MINH MIỆT VƯỜN
Đây là quyển sách viết về nét sinh hoạt xưa và văn minh miệt vườn sông nước của miền Nam hay Đồng bằng sông Cửu Long. Từ những nét sinh hoạt lâu đời cho đến những nền văn minh từ cổ chí kim đều được Sơn Nam chi tiết viết lại. Về hình thức, bìa sách được trang trí khá đẹp và tinh tế. Về nội dung nói về miền Nam, từ thời kì sơ khai cho đến khi nền văn hóa ở đây phát triển. Cuốn sách này gồm 3 phần, mỗi phần lại mang một sắc thái riêng, cũng như những dẫn chứng chi tiết và thú vị về con người nơi đây.
Có những chuyện trước giờ trong sách lịch sử trường phổ thông không kể đến, nhờ quyển sách này mà vốn kiến thức về lịch sử cũng như văn hóa của các bạn độc giả sẽ được mở rộng đấy nhé. “Đồng Bằng Sông Cửu Long - Nét Sinh Hoạt Xưa, Văn Minh Miệt Vườn” được xem là một trong những quyển sách phóng sự - ký sự hay nhất của nhà văn Sơn Nam.
10. HƯƠNG RỪNG CÀ MAU VÀ CÁC TRUYỆN KHÁC
Tổng tập “Hương Rừng Cà Mau Và Các Truyện Khác” đã được in lại từ 3 tập sách đã xuất bản, nhằm giới thiệu 64 truyện ngắn với hơn 900 trang sách, kể những câu chuyện về làng quê, về nông thôn, nhất là những vùng quê Tây Nam Bộ.
Đến nay, trải qua bao nhiêu năm tháng, các câu truyện trong “Hương Rừng Cà Mau” vẫn được xem là những câu chuyện hấp dẫn đối với bạn đọc, đặc biệt là đối với bạn đọc không có điều kiện gần gũi quê hương, phải tha phương cầu thực hay đi làm ăn nơi xứ người lạ lẫm. “Hương Rừng Cà Mau Và Các Truyện Khác” là một trong những quyển sách phóng sự - ký sự hay nhất của nhà văn Sơn Nam
11. HƯƠNG QUÊ, TÌNH NGHĨA GIÁO KHOA THƯ & CÁC TRUYỆN KHÁC
Tập sách “Hương Quê, Tình Nghĩa Giáo Khoa Thư & Các Truyện Khác” bao gồm các truyện ngắn của nhà văn Sơn Nam đã từng đăng trên tạp chí Hương Quê trước đây, cùng với các tác phẩm rải rác trên các báo, tạp chí khác. Lấy bối cảnh miền Tây Nam bộ nửa đầu thế kỷ 20, những câu chuyện của ông vẽ lên khung cảnh sông nước trữ tình, với những con người chân chất nhưng không kém phần thú vị.
Đọc “Hương Quê, Tình Nghĩa Giáo Khoa Thư & Các Truyện Khác” sẽ để lại cho bạn những cảm nhận thân thương về tình cảm quê hương và của những người dân Nam bộ qua câu chuyện mộc mạc của nhà văn Sơn Nam.
12. GỐC CÂY, CỤC ĐÁ & NGÔI SAO - DANH THẮNG MIỀN NAM
Tập sách: “Gốc Cây, Cục Đá & Ngôi Sao - Danh Thắng Miền Nam” được nhà văn Sơn Nam công bố lần đầu năm 1969 như một tập tạp văn. Bằng lối viết như trò chuyện trực tiếp cùng bạn đọc với cái tiêu đề phụ nghe như có gì đó rất chướng tai: “Bàn về thói chơi kiểng”. Nhưng nó lại giúp ta hiểu thêm về cái cách bình luận của nhà văn Sơn Nam trước những vấn đề thời thượng. Ngôi sao ở đây không ở trên trời, mà ở trên đời. Là chuyện về các tài tử, các chi bảo, mà đến nay báo chí vẫn dùng là những “sao”.
Còn “Danh Thắng Miền Nam” lại là tập sách viết về các địa điểm và đặc điểm của di tích Nam Bộ, được xuất bản lần đầu năm 1998 bởi Nhà xuất bản Đồng Tháp. Qua tập sách phóng sự - ký sự này, nhà văn đưa ta đi từ vùng Hà Tiên - Rạch Giá - Miệt Thứ với bao nhiêu thắng cảnh như quen, như lạ đến vùng sông nước Miệt Vườn với dọc ngang vườn tược, kênh rạch và đất đai màu mỡ, rồi đến chốn đô hội Sài Gòn - Chợ Lớn tấp nập trên bến dưới thuyền.
13. GIỚI THIỆU SÀI GÒN XƯA, ẤN TƯỢNG 300 NĂM, TIẾP CẬN VỚI ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG
Tập sách “Giới Thiệu Sài Gòn Xưa, Ấn Tượng 300 Năm, Tiếp Cận Với Đồng Bằng Sông Cửu Long” đã được xuất bản nhân dịp nhà văn Sơn Nam qua đời được thất tuần như một nén hương nhỏ tưởng nhớ nhà văn lớn- người khởi đi từ vùng rừng U Minh, Rạch giá đã dành hết cuộc đời mình cho sự nghiệp nghiên cứu và viết về đất và người Nam Bộ, người đã từ chang đước nhỏ trở thành cây đại thụ trong lòng bạn đọc gần xa.
14. ĐÌNH MIỄU & LỄ HỘI DÂN GIAN MIỀN NAM
Trong công cuộc đổi mới, mở cửa cho nền kinh tế hội nhập, thì việc bảo tồn và phát huy vốn quý của các di sản văn hoá tinh thần của dân tộc ta đang là vấn đề hết sức bức thiết. Và cuốn sách phóng sự - ký sự “Đình Miếu & Lễ Hội Dân Gian Miền Nam” của nhà văn, nhà khảo cứu Sơn Nam đã góp phần giới thiệu những di sản văn hoá tinh thần trên vùng đất Nam Bộ. Nhằm góp thêm tư liệu cho các nhà nghiên cứu trong khi nghiên cứu về văn hoá dân gian Nam Bộ.
Đồng thời đây cũng chính là tài liệu tham khảo bổ ích cho đối tượng độc giả trong nước cũng như kiều bào nước ngoài khi muốn tìm hiểu về truyền thống văn hoá của dân tộc Việt Nam.
15. THEO CHÂN NGƯỜI TÌNH, MỘT MẢNH TÌNH RIÊNG: GHI CHÉP
Đây là hai trong tác phẩm viết dưới dạng ghi chép – tùy bút của nhà văn Sơn Nam. Tác phẩm “Theo chân người tình” là câu chuyện kể về chuyến đi làm cố vấn cho đoàn làm phim “L’Amant” (Người tình) với đạo diễn Jean Jacques Annaud năm đầu thập kỷ 90 thế kỷ XX ở các tỉnh Nam Bộ.
Không chỉ là kể chuyện đi làm phim mà tác giả còn đưa người đọc đến với thế giới của những kỷ niệm thời niên thiếu của nhà văn Marguerite Duras – người đã từng một thời sống ở Nam Bộ. Bên cạnh đó, một mảnh tình riêng là một hồi ức không liền mạch về 50 năm sống và viết ở Sài Gòn của tác giả. Tác phẩm giúp bạn đọc hiểu hơn về con người và vùng đất mà tác giả đã đi qua trong phần lớn cuộc đời mình.
16. ĐẤT GIA ĐỊNH XƯA, BẾN NGHÉ XƯA, NGƯỜI SÀI GÒN
Với tuyển tập 3 tác phẩm là “Đất Gia Định xưa – Bến Nghé xưa – Người Sài Gòn” của Nhà xuất bản Trẻ phát hành. Bạn đọc sẽ có điều kiện để hiểu biết thêm về vùng đất gọi là Gia Định xưa (cụ thể là cả Nam Bộ), từ đó hiểu thêm sự hình thành của Bến Nghé (vùng đất Sài Gòn, Gia Định nay là Thành phố Hồ Chí Minh).
Cũng như tính cách của người Sài Gòn – gần như là đại diện tính cách của người Nam Bộ trong quá trình phát triển, xây dựng từ khi mở đất đến nay. Đây là một tác phẩm dày và bổ ích cho cả người Sài Gòn nay và xưa.
17. TỪ U MINH ĐẾN CẦN THƠ, Ở CHIẾN KHU 9, 20 NĂM GIỮA LÒNG ĐÔ THỊ, BÌNH AN
Cuốn sách văn học này là tổng hợp từ 4 tập của hồi ký “Từ U Minh Đến Cần Thơ - Ở Chiến Khu 9 – 20 Năm Giữa Lòng Đô Thị - Bình An” đã được xuất bản từ năm 2000 đến năm 2005. Ở lần xuất bản này, Nhà xuất bản Trẻ còn giới thiệu thêm 2 bài viết của chính nhà văn để làm rõ thêm về 2 giai đoạn quan trọng trong cuộc đời ông.
Xuất bản Tổng tập Hồi ký là món quà mà NXB Trẻ muốn dành tặng Nhà văn Sơn Nam nhân dịp ông bước vào tuổi 80, Nhà xuất bản Trẻ chúc ông khoẻ mạnh, sống lâu để nhìn thấy toàn bộ các tác phẩm của mình được xuất bản một cách trang trọng và được bạn đọc xa gần hân hoan đón nhận.
18. CHUYỆN XƯA TÍCH CŨ
“Chuyện Xưa Tích Cũ” là một tập sách được nhà văn Sơn Nam công bố với tư cách là người sưu tầm và viết lại. Những câu chuyện ta gặp ở đây thật quen thuộc như đã từng nghe kể đâu đó qua sách vở hoặc qua truyền miệng, được phổ biến chủ yếu ở vùng đất phương Nam như: Cây kỳ nam, Hoa thủy tiên, Tích về cái yên ngựa, Đôi sam, Cọp được phong thần, Tích núi Bà đen ở Tây Ninh, Bài thơ chợ quán,…
Mong rằng với những chia sẻ mà Newshop gửi đến bạn về 18 tác phẩm vô cùng ấn tượng của nhà văn Sơn Nam sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn về khung cảnh hay con người ở miền đất phía Nam nước ta. Từ đó mà thêm yêu quê hương, yêu mảnh đất mà chúng ta đã lớn lên. Cũng như hiểu hết về những phong tục, đền thờ, quan cảnh mà tạo quá đã ban tặng cho vùng đất chất phát này.
Có thể bạn sẽ quan tâm:
>>> Tổng hợp 10 cuốn sách đáng đọc nhất từ tác giả Ma Văn Kháng
>>> 19 Quyển Sách Của Kahlil Gibran Khiến Bạn Không thể rời mắt
Có thể bạn sẽ quan tâm:
>>> Tổng hợp 10 cuốn sách đáng đọc nhất từ tác giả Ma Văn Kháng
>>> 19 Quyển Sách Của Kahlil Gibran Khiến Bạn Không thể rời mắt
