Combo Về Phía Bình Minh + Những Ngọn Đèn Thơm (Bộ 2 Cuốn)
1. Về Phía Bình Minh
Về Phía Bình Minh là một câu chuyện dài kể về cuộc đời cô bé tên Xuân - nhân vật chính. Xuân được sinh ra và lớn lên tại một vùng biển mà người dân ở đây sinh sống bằng nghề làm muối, bố mẹ em cũng là những diêm dân trong số đó. Từ nhỏ, Xuân đã có ý thức mình không được sự yêu thương của mẹ mà chỉ nhận được sự chăm chút, chia sẻ, thương yêu, lo lắng từ người cha. Ở trang đầu tiên, chương 1 với tiểu đề “Muối mặn gừng cay” có một đoạn viết của tác giả, nếu tinh ý, người đọc sẽ nhận ra ngay, đây chính là chìa khóa mở mọi bí mật, giải mã lý do vì sao mà nhân vật Xuân lại sớm có ý thức mình không được yêu thương của mẹ:
“Nhà có 4 anh chị em nhưng tôi không thân thiết ai. Anh chị lớn hơn tôi sáu, bảy tuổi. Cái tuổi khá xa để có thể chia sẻ cùng. Em gái thua tôi bốn tuổi, khá gần để rủ nhau chơi nhảy dây, trốn tìm, nhưng em lại thích ngồi trong lòng mẹ, loay xoay bên chân mẹ hoặc lẩn thẩn chơi một mình. Em không thích chơi cùng tôi hay bất kỳ ai, cũng không thích ai được mẹ quan tâm hơn mình. Em luôn sẵn sàng cắn tôi đến chảy máu nếu phát hiện ra mẹ lấy khăn lau mặt cho tôi, hoặc cho tôi miếng bánh. Mẹ tôi luôn bỏ đi mỗi khi xảy ra sự việc nào đó mà phần thắng là em, hoặc chỉ can thiệp khi nghe em khóc nức nở, gào lên. Vô lý đến mức, kể cả khi chơi ô ăn quan, chơi trốn tìm, em gào khóc vì bị thua thì tôi cũng sẽ là người bị ăn đòn của mẹ. Chẳng hiểu tự lúc nào, tôi nhường em, tránh cãi vã và ngày càng xa mẹ”.
Ngay ở đoạn văn ngắn trên đã cho bạn đọc một dự cảm về cuộc đời của cô bé vùng biển sẽ đầy những trắc trở, chông gai, nhất là khi Xuân biết về một bí mật là người mẹ ấy không phải mẹ ruột của mình! Qua chín tiểu đề: Muối mặn gừng cay; Bão không chỉ từ biển; Cô đơn giữa nhà mình; Bình minh màu hoa hồng; Hành trình thăm thẳm; Ở xóm Mả Lạng; Rơi vào hang quỷ; Quay lại từ đầu; Sống như một bông hoa, với các nhân vật đan xen: Tôi (Xuân), bố mẹ của Xuân, cô Linh, chị Thanh, Minh, Hằng, Đen, ông Đầu Móp… tác giả vẽ lại bức tranh xã hội hiện nay với những thông tin có thật làm gam màu chính, đó là việc sử dụng lao động nhỏ tuổi, trẻ em lang thang, cơ nhỡ, bán vé số, cướp giật… Bên cạnh đó, qua ngòi bút của tác giả, hiện thực xã hội cũng không hề thiếu vắng tình thương, sự nhân ái. Ở nơi mà người ta quen gọi là dưới đáy xã hội, một môi trường sống toàn gam màu đen nhưng nơi ấy tình người của những con người đồng cảnh ngộ với ấm áp làm sao. Tác giả đã khá thành công khi khắc họa tính cách và hình tượng nhân vật như ông Đầu Móp, Đen, cô Linh… - những con người tưởng như đã bị xã hội ruồng bỏ nhưng chính họ mới là những thực thể cấu thành phạm trù “nhân ái”. Và trên hết, dù cuộc đời chịu bao bầm dập, đớn đau, dù bao khó khăn tưởng chừng không còn lối thoát nhưng cô bé Xuân với niềm khao khát mãnh liệt được “Sống” với đầy đủ ý nghĩa cao đẹp của cuộc sống đã vượt lên số phận và nắm giữ tương lai của cuộc đời mình.
Cuối cùng, qua bao cơ cực của nhân vật chính, Về Phía Bình Minh có một cái kết nhẹ nhàng, Xuân trở về biển và thăm xóm Nghinh Phong để được nhìn bông hoa đá nở trên ngôi mộ mẹ ruột của mình.
Có thể nói, Về phía bình minh là thông điệp về tình thương từ cộng đồng với sự chia sẻ và thấu cảm, về sự vượt khó thành công nếu có ý chí. Tác phẩm được nhà văn trẻ Võ Thu Hương viết bằng một văn phong tốt, gãy gọn, đủ sức dẫn người đọc đi đến hết từng trang sách vì sự tò mò “Chuyện gì sẽ xảy ra tiếp? Rồi sao nữa?”; hình ảnh trong truyện đẹp, gợi suy nghĩ và như thúc đẩy chúng ta muốn về với biển.
2. Những Ngọn Đèn Thơm
Chắc chắn rằng, đã cầm bút thì thế nào rồi người ta cũng hướng đến một dòng chảy trong trẻo nhất của cảm hứng: viết cho thiếu nhi. Xem kìa, khi đã bước qua độ tuổi “cổ lai hy”, thi hào Victor Hugo viết Nghệ thuật làm ông; xem kìa, nhà thơ trào phúng Tú Mỡ có Ông và cháu; lại nữa, nhà thơ Khương Hữu Dụng có Bi bô… Có thể nói, những tập thơ này đã viết vào lúc tác giả “gần đất xa trời”, bấy giờ, với tâm thế buông bỏ sau khi đã trải qua, đã chiêm nghiệm mọi hỉ, nộ, ái, ố của trần gian muôn mặt, họ nhẹ nhàng quay về thế giới của yêu thương mà nơi đó, họ toàn tâm toàn ý trò chuyện với “nhân vật chính”: con trẻ.
Bên cạnh đó, hầu hết khi mới bước vào nghề, người ta hay viết cho thiếu nhi. Rồi sau đó có thể sẽ hướng qua đề tài khác. Dù viết trong thời điểm nào, dám quả quyết rằng, đó vẫn là lúc tâm hồn họ hướng thiện nhất, yêu đời nhất mà cũng có thể ngây thơ nhất. Vì rằng, ở đề tài nào thì tôi không rõ, chứ một khi đã tìm về thế giới của trẻ em, trước nhất họ phải cần “thanh lọc” tâm hồn mình. Có như thế mới hòa nhập vào được không gian của tiếng cười nói bi bô, muôn hoa muôn thú, mới có được cái nhìn ngộ nghĩnh, tươi mới… mà họ phải “học lại” từ con trẻ. Nói như thế để thấy rằng, viết cho thiếu nhi/ viết về thiếu nhi bao giờ cũng là một thử thách của chính người cầm bút dù ở độ tuổi nào.
Vậy, bạn thơ Hồ Huy Sơn đã viết Những ngọn đèn thơm vào thời điểm nào?
Tôi chưa bao giờ hỏi anh nhưng tôi đã biết. Tại sao biết? Thì, có thể tìm thấy giây phút bộc bạch, trải lòng ngay trong chính thơ của Sơn:
Em hãy cứ tím như hôm nào đã tím
Chỉ mai thôi anh sẽ bước ra vườn cà…
Ấy là lúc anh “thành thật với mùa”, thành thật với lòng mình, nghĩ cho cùng cũng là lúc anh giãi bày về tâm trạng và cảm hứng dành cho thơ đấy thôi. Không phải suy diễn đâu. Có thành thật mới có thể trở về với thiên nhiên, cỏ cây trong thế giới thần tiên mà trẻ con mớicó thể cảm nhận một cách sâu sắc nhất. Ở đó, Hồ Huy Sơn đã thấy những gì?
À, thật lạ, anh đã nhìn thấy trong giấc mơ của bé có bà tiên xuất hiện, cũng phải thôi, ngay từ thời thơ bé thì ai lại không nghĩ đến bà tiên, ông bụt? Mà, bà tiên này, “nhân vật” của anh đã phát hiện cực ngộ:
Rồi cháu vào giấc ngủ
Mơ thấy gặp bà Tiên
Ơ hay sao lạ quá
Giống hệt bà của em…
Một tình cảm ấm áp giữa bà và cháu. Một sự liên tưởng hoàn toàn hợp lý mà chỉ trẻ con mới cảm nhận được. Và, qua tình mẹ con, anh cũng có góc nhìn, cách nói dí dỏm và bất ngờ lắm đây:
Mẹ ơi con đã hiểu
Cái ngủ cũng… thèm ti
Một tí thôi mẹ nhé
Cái ngủ sẽ… ngủ khì!
Đọc khổ thơ này, ta mỉm cười nhè nhẹ một cách lý thú. Những ai đang nuôi dạy con đang còn bé xíu càng thêm đồng cảm. Phải là trẻ con, thật sự trẻ con thì Hồ Huy Sơn mới có thể thấu cảm được một điều mà lâu nay người-lớn-chúng-ta đã qu
ên, nay anh gợi nhớ rất chính xác:
Gặp người bạn mới
Chào nhoẻn miệng cười
Chỉ trong phút chốc
Thành bạn ngay thôi
Đọc thơ của thiếu nhi, viết thơ cho thiếu nhi há chẳng phải là lúc ta quay về với tính thiện đấy sao? Lâu nay, chúng ta vẫn bảo trẻ con phải học ở người lớn, đúng lắm, nhưng xin thưa, có lúc ngược lại đấy:
Lúc áo mẹ sờn vai
Chuồn chuồn kim vá nhỉ?
Không đâu, em chăm chỉ
Vá áo cho mẹ thôi
Mấy ai trong chúng ta còn nhớ đến lời yêu thương mà mình đã từng thốt ra từ thời thơ bé? Câu thơ như một sự nhắc nhở. Bỗng giật mình. Và xao xuyến. Ơ hay, năm tháng đi qua lúc nào mà mình đã quên? Cám ơn Sơn đã nhắc. Vậy đó, thơ cho thiếu nhi còn dành cho người lớn nữa, bởi sự trong trẻo ấy chúng ta đã đánh mất, nay qua thơ, đứa bé ấy lại nhắc nhớ. Rồi, chúng ta đôi lúc thầm hỏi tại sao trẻ con lại thường có cái nhìn… rất trẻ con? Chẳng hạn, lúc nhìn đóa sen hồng sao lại liên tưởng đến:
Nắng tháng năm óng ả
Đánh thức những ngọn đèn
Sau những ngày e ấp
Mùa thơm bỗng bừng lên
Một sự liên tưởng đã mở ra trong cảm nhận, trí tưởng tượng chúng ta một hình ảnh đẹp và nao lòng. Sực nhớ, trước kia, nhà thơ Trần Trung Phương đã viết tập thơ thiếu nhi mà nhiều thế hệ yêu thích: Mấy vần tươi sáng. Tôi nghĩ cụm từ này có thể khái quát cho thơ viết về thiếu nhi nói chung, và, hôm nay, trong đội ngũ ấy còn có thêm một người nữa: Hồ Huy Sơn. Những ngọn đèn thơm là tấm “giấy thông hành” đã chứng nhận cho anh được bước vào trong thế giới tươi sáng ấy.