CẢM NHẬN VỀ SỰ KIÊN CƯỜNG CỦA NGƯỜI VIỆT NAM
“Những điều tôi nghe và thấy - phần lớn liên quan đến sự hủy diệt ở miền Nam Việt Nam - đã giúp tôi phát hiện ra đặc điểm kỳ lạ của cuộc chiến tranh này. Theo thời gian, tôi hiểu ra đó chính là cách đối phó của quân đội Mỹ trước những thực tế đặc thù hết sức đa dạng của cuộc chiến: sự chênh lệch rất xa về quy mô và sức mạnh giữa hai đối thủ; thực tế là người Mỹ đang đánh nhau ở một nơi cách xa nước mình hàng chục nghìn dặm; thực tế là người Mỹ đang ném bom miền Bắc Việt Nam còn người Bắc Việt Nam lại không thể ném bom nước Mỹ; thực tế là người ta chỉ chống trả việc chúng ta ném bom ở miền Nam bằng vũ khí nhỏ; thực tế là binh sĩ Mỹ thường không thể phân biệt giữa thù với bạn hoặc dân thường; … và cuối cùng, một thực tế bao trùm và kỳ quặc là: bề ngoài thì có vẻ như không cố tình, nhưng kỳ thực chính chúng ta đang tàn phá đất nước mà chúng ta cứ nghĩ là đang đến để bảo vệ nó.”
Người dân sống dưới những “thực tế” tàn nhẫn đó là nạn nhân đầu tiên của sức mạnh Hoa Kỳ. Người đọc có thể cảm nhận một cách sống động nỗi đau chiến tranh cũng như sự can đảm, quật cường của nhân dân Việt Nam dưới ngòi bút tinh tế và chân thực của tác giả về những khuôn mặt, hành động của những mẹ già, em bé, những thanh niên, phụ nữ trong những phải lần di tản cấp tốc theo lệnh của quân đội Mỹ:
“Khi lực lượng tấn công đã đến gần, một người đàn bà vẫn tiếp tục công việc thu nhặt cái gì đó và ôm vào hai cánh tay... Một người đàn ông đứng dưới nước ngập đến đầu gối đang chuẩn bị mọi thứ để ra khơi bên cạnh chiếc thuyền đánh cá, anh ta cũng chẳng ngừng tay, chỉ liếc mắt nhìn lên một thoáng…
… Dân làng bắt đầu làm theo lệnh vì họ đã biết tình hình là phải như thế. Phần lớn dân làng bắt tay vào việc mang vác gồng gánh đồ đạc nhà mình xuống đồi với vẻ mặt lạnh lùng, rắn rỏi… Một phụ nữ trẻ nước mắt chảy dài, dù cố tỏ ra điềm tĩnh, đang cố dồn hết sức lực vào công việc… Tất cả bọn trẻ trên năm, sáu tuổi cũng im lặng chăm chỉ làm công việc của mình mà không chờ cha mẹ bảo...”